Techniek

Aandrijfwerktuig

  • A-frame dieselmotor
  • Ontwerp ir. R.C.K. Diesel/ Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg (M.A.N.)
  • Fabrikant Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel (Werkspoor)
  • Bouwjaar 1912  
  • Eén cilinder
  • Viertakt met luchtdrukverstuiving
  • 20 -25 pk 
  • Cilinderinhoud 20 liter
  • Boring 25 cm
  • Slag 41,2 cm
  • 210 omwentelingen per minuut
  • Start met perslucht (3500-5000 kPa)
  • Brandstof: HVO100 (met waterstof behandelde plantaardige olie), beter bekend als Neste MY, fossielvrije diesel beschikbaar gesteld door sponsor GP Groot
  • Gewicht (geschat) 4000 kg (zonder de centrifugaalpomp) 
  • 6 spaken in vliegwiel
  • Diameter vliegwiel 233 cm (omtreksnelheid 92 km/u) 
  • Gewicht vliegwiel 380 kg x 2= 760 kg (zoals vermeld op het vliegwiel) 
  • Gebouwd in Nederland (Amsterdam)  

Prijs 9800 gulden incl. plaatsen met centrifugaalpomp.

Universele viertaktmotor

Het is een universele motor waar je andere apparaten op aan kunt sluiten, bijvoorbeeld een houtzaag.  De ontwerper van de motor was Rudolf Diesel. Hij kreeg in 1892 patent op een techniek met zelfontbranding van vernevelde brandstof door hoge compressie en daardoor zeer hete lucht. Het prototype werd tussen 1893 en 1897 verder ontwikkeld bij Maschinenfabrik Augsburg-Nürnberg (M.A.N.), die daarna een succesvolle serie op de markt bracht. Werkspoor Amsterdam sloot in 1902 een licentieovereenkomst met M.A.N. om deze motoren te maken en te leveren in Nederland en voor de Nederlandse koloniën.

De zuiger en het vliegwiel worden bij de start in beweging gebracht met hoge druk (tot wel 5000 kPa) vanuit de luchtvaten. Na een aantal omwentelingen van het vliegwiel kan de brandstof het overnemen.

Het speciale aan deze verbrandingsmotor was, dat er eerst door de verstuiver met een krachtig pufje onder hoge druk van 6000 kPa een paar druppels brandstof worden verneveld, nadat de opgaande zuiger lucht heeft samengeperst die was aangezogen tijdens de neergaande beweging. Wanneer de zuiger weer het hoogste punt bereikt, is de samengeperste lucht al meer dan 550 graden Celsius, door de hoge druk van 3000-3500 kPa. Op dat moment wordt vernevelde brandstof samen met lucht onder nog hogere druk via de verstuiver geïnjecteerd in de verbrandingskamer. Door de hoge temperatuur volgt meteen een ontsteking, die de zuiger met kracht naar beneden drukt. Dankzij de hoge druk ontstaat een hoger thermisch rendement van de brandstof, tot wel 35% (in moderne dieselmotoren is dat tegenwoordig gemiddeld 46%).

Opvoerwerktuig 

  • Centrifugaalpomp
  • Fabrikant Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel (Werkspoor)
  • Capaciteit per seconde = 550 liter
  • Capaciteit per minuut = 33.000 liter
  • Capaciteit per uur = 1.980.000 liter = 1.980 m3 
  • Omwentelingen: 3,5 per seconde, 210 per minuut 
  • Opwerkhoogte 1.60 meter  (in de praktijk ca. 1.15 m omhoog gepompt)
  • Inspectieluiken 3 stuks  
  • Gewicht (geschat) 2000 kg met aanzuigpijp
  • Vacuümpomp voor startfase van machinefabriek Jaffa uit Utrecht, aangedreven vanaf de pompas met riemschijf en lederen aandrijfriem

Gebouw en waterloop

  • Ontwerp architect Laurens Groen (1879-1952), schoonzoon van secretaris-penningmeester Willem Ouwel van de Pol
  • Werk aanbesteed op 27 december 1912
  • Laagste inschrijver aannemer Joh. Apeldoorn (1879-1953)
  • Aanneemsom 3.333 gulden
  • Bouwtijd twee maanden
  • Kosten architect 166,65 gulden
  • Gebouwd op bestaande waterloop en gewelf van oude windwatermolen uit 17e eeuw, gewelf en kades gemetseld in 1760
  • Provinciaal monument sinds 1994