Dieselgemaal stapt over op plantaardige olie dankzij sponsor GP Groot

/in , , /door
ALKMAAR, 13 juli 2021 – Rudolf Diesel krijgt na 108 jaar zijn zin: erfgoedstichting Adapt en GP Groot brandstoffen en oliehandel ondertekenden op dinsdag 13 juli een sponsorovereenkomst, waardoor het dieselgemaal uit 1913 afscheid kan nemen van aardolie als brandstof. De sponsor stelt de komende drie jaar Neste MY Renewable Diesel beschikbaar voor het dieselgemaal.

GP Groot toont ermee aan dat deze plantaardige olie geschikt is voor elke bestaande dieselmotor, die er zonder aanpassingen op kan draaien.

De overeenkomst werd ondertekend in bijzijn van mevrouw Zita Pels (GroenLinks), gedeputeerde van de provincie Noord-Holland voor o.a. Financiën, Circulaire economie, Inkoop en erfgoed. Zij lanceerde deze middag de nieuwe website dieselgemaalalkmaar.nl. Het dieselgemaal is een provinciaal monument.

Pels moedigt aan dat ook het cultureel erfgoed in Noord-Holland omschakelt op nieuwe bronnen van energie: “Als zelfs een monument duurzamer kan, dan kan het overal.”

 
Kwaliteit van fossiele diesel overtroffen
Neste MY Renewable Diesel™ is volledig gemaakt van afvalvetten, restvetten en plantaardige oliën. Deze zijn geclassificeerd als met waterstof behandelde plantaardige olie, oftewel HVO100: 100% Hydrotreated Vegetable Oil. Het overtreft de kwaliteit van fossiele diesel. Elke denkbare organische biomassa kan als grondstof dienen.

Geen aanpassingen nodig
De plantaardige olie heeft een vergelijkbare chemische samenstelling als die van gewone diesel. Ook de motor in het dieselgemaal, een van de eerste dieselmotoren ter wereld die eigenhandig is ontworpen door uitvinder Rudolf Diesel, kan er zonder aanpassingen op draaien.

90% minder broeikasgassen
De brandstof presteert minstens zo goed als diesel uit aardolie, maar het dieselgemaal stoot nu tot wel 90% minder broeikasgassen uit. Dankzij Neste MY komt er ook minder fijnstof, koolwaterstof, stikstofoxiden, koolmonoxide en PAK’s uit de uitlaat. Dat is beter voor de lokale luchtkwaliteit.

Beter dan biodiesel
De zes machinisten die het werktuigbouwkundig werelderfgoed in optimale conditie willen houden, geven de voorkeur aan deze HVO100 boven biodiesel. De kwaliteit van biodiesel is minder hoog en minder constant dan die van HVO100. Bij HVO100 hoeven de machinisten zich geen zorgen te maken over bacterievorming bij langdurige opslag, en het geeft minder roetaanslag in de motor. Zo kan de unieke motor langer in topconditie blijven.

Geloof in plantaardige olie
Rudolf Diesel was bepaald geen fan van aardolie! Hij geloofde in de toekomst van plantaardige olie. De dieselmotor was echter zo’n commercieel succes, dat er in de jaren 20 van de 20e eeuw een aardolieproduct op de markt kwam met de optimale eigenschappen voor deze motoren. Deze motorbrandstof ging dieselolie heten. Rudolf Diesel heeft dat niet mee hoeven maken: hij overleed in 1913.

dieselgemaalalkmaar.nl
Op de nieuwe website dieselgemaalalkmaar.nl is onder meer veel informatie te vinden over Rudolf Diesel, Johan Schilstra, de dieselmotor, de brandstof, de polder Overdie-Achtermeer, de machinistenfamilie, de geschiedenis van gemalen en de waterbeheersing in Noord-Holland.

GP Groot brandstoffen en oliehandel
GP Groot brandstoffen en oliehandel is groothandelaar in brandstoffen, gas en smeermiddelen, exploiteert tankstations en levert tankpasdiensten. Met de merkconcepten Argos, Total en NXT worden zo’n 60 bemande en onbemande tankstations bevoorraad en geëxploiteerd. GP Groot brandstoffen en oliehandel is naast GP Groot inzameling, GP Groot recycling en GP Groot infra en engineering één van de bedrijfsonderdelen van GP Groot groep.

Sinds 1917 groeide het familiebedrijf uit tot een onderneming met meer dan 1000 medewerkers. De activiteiten binnen de GP Groot groep lijken heel divers, maar hebben één streven gemeen: samen werken aan een circulaire, energieneutrale en klimaatbestendige toekomst.

 

 

PCC bezoekt dieselgemaal als praktijklokaal in techniekonderwijs

/in , , /door

ALKMAAR, 4 april 2021 – Een bezoek aan het monumentale Alkmaarse dieselgemaal wordt een vast onderdeel van het onderwijsprogramma van het Vakcollege Techniek op PCC Oosterhout. In het dieselgemaal tegenover hun school staat een unieke installatie die tot het werktuigbouwkundig werelderfgoed wordt gerekend.

Basisprincipes van de motortechniek
Elf leerlingen van de vmbo-opleiding Mobiliteit en Transport van het PCC Oosterhout konden die woensdag van nabij zien, horen, ruiken en voelen. Pal tegenover hun school werkt de installatie al 125 jaar met de basisprincipes van de motortechniek. In het antieke dieselgemaal staat een van de eerste verbrandingsmotoren ter wereld, uit een serie die nog is ontworpen door de uitvinder daarvan: Rudolf Diesel.

Waar onder de motorkap van een auto bijna niets meer beweegt, kun je bij deze antieke motor nog elk onderdeeltje in volle actie zien. “Deze techniek is nog steeds de basis van moderne motoren”, stelt docent Frans Hoogeveen van PCC Oosterhout.

Adapt slaat brug tussen erfgoed en onderwijs
Ook al zijn de school en het dieselgemaal al jaren buren, een samenwerking als deze was nog niet eerder tot stand gekomen. De brug is geslagen door erfgoedstichting Adapt, die zich twee jaar geleden als een pleegvader over het gemaal en de vrijwilligers ging ontfermen. Twee weken geleden was de primeur voor andere derdejaars leerlingen.

Liefde voor techniek doorgeven
Met ingang van het volgende schooljaar zal een bezoek aan het dieselgemaal tot het onderwijsprogramma horen van alle techniekopleidingen aan de Vondelstraat. Leerlingen luisterden aandachtig naar de uitleg van Jos Leegwater, een van de vrijwilligers die de motor samen met zeven andere machinisten in topconditie houdt. “We willen die liefde voor de techniek doorgeven aan de volgende generatie.”

Dat was bij de meeste leerlingen wel gelukt: “Er wordt heel veel gebruik gemaakt van de krachten van de natuur, en dat vind ik gewoon mooi. En het geluid, en het oude. Gewoon mooi,” reageert een van de leerlingen.

7 maart 2020. Foto Rob Verhagen

Schijnwerper op veiligheid machinisten en bezoekers in dieselgemaal

/in , , /door

ALKMAAR, 10 januari 2021 – De eerste fase van het project rond de veiligheid bij het Dieselgemaal Alkmaar is in november 2020 afgerond. Deze fase startte op 24 maart 2020 na de toekenning van een financiële bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds en werd afgesloten op donderdag 19 november met de terugkeer van de gereviseerde koelwaterpomp en vacuümpomp.

Museale functie voor dieselgemaal
Het dieselgemaal uit 1913 staat aan de Cort van der Lindenkade in Alkmaar en vervult sinds 1990 slechts een museale functie. Het dieselgemaal hield tussen 1913 en 1988 het waterpeil op orde van de polder “Het Overdie en Achtermeer”. Sinds 1994 hebben het gebouw, de dieselmotor en de pompen de status van Provinciaal Monument. Adapt geeft momenteel namens de eigenaar invulling aan de zorgplicht jegens de vrijwilligers inzake veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. Het gemaal was nooit geschikt gemaakt voor de museale functie. De arbeidsomstandigheden van de vrijwilligers hadden geen aandacht gekregen.

Ambitie van veiligheidsproject
Onze erfgoedstichting voert in een aantal fases dit veiligheidsproject uit om de acht vrijwilligers in staat te stellen om:

  • kennis en vaardigheden op peil te brengen om veilig te kunnen werken met het dieselgemaal en veilig bezoekers te kunnen ontvangen in het gemaal op museumdagen
  • fysieke aanpassingen en veiligheidsmaatregelen te plegen in en rond het dieselgemaal die grotendeels wettelijk zijn voorgeschreven of in het belang van de veiligheid, gezondheid of conservering bijzonder raadzaam worden geacht
  • hiermee te voldoen aan alle eisen die de verzekeringsmaatschappij stelt aan dekking tegen letselschade vanuit vrijwilligers-, aansprakelijkheids- en ongevallenverzekeringen
  • hiermee te voldoen aan de voorwaarden die de eigenaar heeft gesteld om weer akkoord te gaan met inbedrijfstelling van het gemaal en openstelling voor het publiek
  • zodoende hierna maandelijks voortaan weer het gemaal open te kunnen stellen voor publiek,
  • hiervoor de nodige publiciteit te verzorgen met een nieuwe website en social-mediakanalen zoals Facebook en Instagram.
 
Tijdens pandemie geen openstelling
Hoewel het doel van het project is om een veilige inbedrijfstelling en openstelling van het museale dieselgemaal voor het publiek te realiseren, is de laatste openstelling voorlopig zaterdag 7 maart 2020 geweest in verband met de uitbraak van de coronapandemie en het feit dat de meeste vrijwillige machinisten tot de risicogroep behoren. De eerstvolgende openstelling voor het publiek is op zijn vroegst in de loop van 2021. De volgorde in aanpak van de veiligheidsmaatregelen en de voorgenomen PR-activiteiten is daardoor veranderd.
 
Wijzigingen in de volgorde
De onveiligste situaties vanuit oogpunt van gezondheid, milieu en arbeidsomstandigheden zijn de afgelopen maanden als eerste aangepakt. Ook maatregelen die langdurige buitenbedrijfstelling vergden, zijn in de planning naar voren getrokken.
 
Gefaseerde aanpak vanaf 2020
We verdeelden het project uiteindelijk in drie fases:
  • 1e fase maart 2020 – november 2020

Prioriteiten veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu (VGWM)

  • 2e fase januari 2021 – mei 2021

Verbetering communicatie en organisatie, deskundigheidsbevordering en persoonlijke bescherming, overige VGWM

  • 3e fase juni 2021 – maart 2022

Aanvullende maatregelen VGWM

Prioriteiten in de eerste fase
De volgende zaken zijn in de 1e fase aangepakt:

  • Onderhoud en herkeuring van de hogedrukcilinders om explosiegevaar uit te sluiten
  • Aanpassingen aan de dieseltanks om te voldoen aan het Activiteitenbesluit Milieubeheer
  • Inspectie en onderhoud aan de centrifugaalpomp, vacuümpomp en koelwaterpomp
  • Vervanging van de stoppenkast uit 1926 door een moderne vloeistofdichte groepenkast
  • Sloop van een schuurtje met asbesthoudende dakplaten
  • Vernieuwing van het plateau van het vuilrooster wegens houtrot
  • Opleiding en veiligheidstraining voor de nieuwe machinisten
  • Schriftelijk vastleggen van protocollen en werkinstructies voor machinisten
  • Bijhouden van een logboek

Maatregelen in voorjaar 2021
Tijdens de 2e fase worden in het voorjaar van 2021 de volgende zaken aangepakt:

  • Het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Het actualiseren van brandblusmiddelen, EHBO-voorzieningen en oogspoelmiddelen
  • Het aanbieden van cursussen en opleidingen voor veiligheid, welzijn en hygiëne
  • Vloerreiniging en antislipcoating
  • Afkoppeling van de aardgasaansluiting
  • Update van de risico-inventarisatie & evaluatie (RI&E)
  • Vaststellen van de documentatiemap Veilig Werken
  • Aanbieden van (tijdelijke) sanitaire voorzieningen en kleedruimte
  • Onderzoek naar mogelijke bodemverontreiniging met minerale oliën

Fondsenwerving voor 3e fase
De fondsenwerving voor de 3e fase van het veiligheidsproject is nog gaande. Vanaf juni 2021 zouden wij de volgende aanvullende maatregelen willen treffen:

  • Machineafscherming
  • Veiligheidskappen voor de aandrijfriemen van de vacuümpomp en koelwaterpomp
  • Een (wettelijk verplichte) lekbak onder de inpandige olieopslag
  • Verlegging van het leidingwerk van de zuigpomp naar de nieuwe dieselopslag
  • Verbetering van de luchtkwaliteit en de ventilatie
  • Vervanging van de luchtverwarming door infraroodverwarming