Sponsors redden deelname dieselgemaal aan Gemalendag

ALKMAAR, 1 mei 2019 – Het monumentale dieselgemaal uit 1913 aan de Cort van der Lindenkade 33 kan dit jaar weer meedoen aan de Nationale Molen- en Gemalendag op zaterdag 11 mei.

Deelname was lang onzeker. Maar dankzij sponsors die erfgoedstichting Adapt wist te vinden voor de benodigde diesel en smeerolie zagen de laatste drie vrijwilligers het weer zitten om het gemaal opnieuw voor het publiek in bedrijf te stellen.

Heldenrol in oudste polder ter wereld
Dieselgemaal J. Leegwater hield tussen 1913 en 1988 het waterpeil op orde in de oudste polder ter wereld, de Achtermeer. Dit provinciaal monument is een van de oudste nog werkende dieselgemalen van Nederland, gebouwd door Werkspoor Amsterdam in 1912-1913.

Gemaal in de knel
Door de nieuwe Woningwet uit 2015 dreigt het monument tussen wal en schip te geraken. Daardoor wordt de motivatie van de laatste vrijwilligers erg op de proef gesteld.

Gemaal in 2011 overgedragen aan woningcorporatie
In 2011 leek het de toenmalige beheerstichting verstandig om het dieselgemaal als erfgoed onder te brengen bij de Alkmaarse woningcorporatie Van Alckmaer. Maar sinds de nieuwe Woningwet uit 2015 mogen deze hun middelen vrijwel alleen nog maar uitgeven aan volkshuisvesting en niet meer aan andere zaken.

De woningcorporatie moet zich aan de wet houden en daardoor heeft Van Alckmaer voor de exploitatie geen geld meer beschikbaar.

Onkosten uit eigen zak betalen
De vrijwilligers moeten daardoor steeds elders leuren om diesel en smeermiddelen, terwijl het gemaal maandelijks meerdere uren moet draaien om het in goede staat te houden. Soms betalen de vrijwilligers de noodzakelijke onkosten dan maar uit eigen zak.

Vrijwilligers van onschatbare waarde
Toen Adapt hoorde van dit probleem zag de erfgoedstichting meteen de noodzaak om het tij snel te keren. De vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor het gemaal en verlies van hun kennis zou desastreus zijn voor het behoud van het historische gemaal in werkende staat.

Veel waardering voor vrijwilligers
Adapt wilde de vrijwilligers snel laten merken dat de Alkmaarse samenleving oog heeft voor hun vrijwillige inzet. Het wordt gewaardeerd als ze nog voor lange tijd aan het gemaal verbonden willen blijven.

Anonieme donateur sponsort tv-reportage
Adapt vond een anonieme donateur die een tv-reportage over het dieselgemaal wilde sponsoren van lokale omroep Alkmaar Centraal. Tijdens de opnames kwam tankstation AVIA aan de Willem de Zwijgerlaan de vrijwilligers verrassen met brandstofcheques voor 300 liter diesel, voldoende voor de rest van 2019.

Adapt benaderde ook Theo van Velzen Grondboortechniek en Bronbemaling BV. De eigenaar kwam de volgende dag meteen een flinke hoeveelheid dure smeerolie afleveren speciaal voor klassieke motoren.

De vrijwilligers kunnen voortaan ook aankloppen bij de werkplaats van dit betrokken bedrijf als er kleine reparaties of gereedschappen nodig zijn.

Ten slotte doneerde Rotaryclub Alkmaar-De Waag een potje met zakgeld voor de vrijwilligers, waarmee ze bijvoorbeeld hun reiskosten kunnen betalen naar de jaarlijkse vrijwilligersdag van de Nederlandse Gemalenstichting, en voorlopig klein onderhoud kunnen betalen.

Oplossing voor lange termijn gezocht
Dit zijn korte-termijn oplossingen. Voor de langere termijn moet een nieuwe eigenaar worden gevonden voor het dieselgemaal. Het Hoogheemraadschap en de gemeente Alkmaar houden de boot af. De Nederlandse Gemalenstichting neemt zelf geen gemalen in eigendom.

Adapt is bereid desnoods het gemaal over te nemen, maar dan alleen met een gemotiveerde en vakkundige club vrijwilligers. En dan moet er eerst voldoende zekerheid zijn over de financiering en sponsoring in de komende jaren door fondsen en lokaal bedrijfsleven.

Liefst ziet Adapt betere oplossingen. De komende maanden gaat Adapt hier energie in steken.

Lees hier meer over dieselgemaal J. Leegwater.